Desmond Doss to niezwykły postać. Jako 23-letni, młody mężczyzna udowodnił, że w czasie wojny bohaterem można być nawet nie nosząc broni i odmawiając zabijania. Jego niebywała odwaga i niezłomność podczas II wojny światowej uczyniły go jednym z najbardziej niezwykłych bohaterów tego konfliktu. Będąc pacyfistą, w czasie II wojny światowej dobrowolnie wstąpił do wojska i odmówił noszenia broni. Mimo tego uratował życie wielu swoich towarzyszy na polu bitwy.
Dzieciństwo
Desmond Thomas Doss urodził się 7 lutego 1919 roku w Lynchburgu, w stanie Wirginia, jako syn stolarza Williama Thomasa Dossa i robotnicy Berthy Edward Doss. Był wychowywany w rodzinie Adwentystów Dnia Siódmego, co mocno wpłynęło na jego późniejsze decyzje życiowe. Matka Desmonda, która była pobożną kobietą, wychowywała dzieci w duchu głębokiej wiary. Jego przekonania religijne oraz głęboka wiara w świętość życia sprawiły, że Doss przez całe życie pozostał wiernym sobie pacyfistą i wegetarianinem.
Wstąpienie do armii
Mimo pacyfistycznych przekonań, Doss zgłosił się na ochotnika do armii amerykańskiej w kwietniu 1942 roku. Chciał służyć swojemu krajowi, ale na własnych zasadach. Został przypisany do służby medycznej jako sanitariusz. W obozie szkoleniowym często spotykał się z drwinami i lekceważeniem, ponieważ jego koledzy i przełożeni nie rozumieli jego przekonań.
Małżeństwo i rodzina
W 1942 roku Desmond Doss poślubił pielęgniarkę Dorothy Schutte. Ich związek przetrwał trudne czasy wojny, a po powrocie Desmonda z frontu, para doczekała się w 1946 roku syna, Desmonda Thomasa Dossa Jr. Rodzina Dossów była blisko związana z lokalną społecznością Adwentystów Dnia Siódmego i aktywnie uczestniczyła w życiu religijnym.
Bitwa o Okinawę
Najbardziej znanym epizodem z życia Dossa jest jego udział w bitwie o Okinawę w 1945 roku. W tej jednej z najkrwawszych bitew na Pacyfiku, Doss zyskał sobie przydomek „człowiek bez broni”. Jednym z najbardziej znanych momentów bitwy o Okinawę była walka na tzw. „Przełęczy Maeda”, znanej również jako „Hacksaw Ridge”. Było to strome urwisko, które żołnierze amerykańscy musieli zdobyć, aby przełamać japońską obronę. Japończycy skutecznie bronili tego strategicznego punktu, a każdy atak wiązał się z ogromnymi stratami po stronie amerykańskiej.
Podczas walk na Przełęczy Maeda Desmond Doss kilkakrotnie wykazał się niezwykłym heroizmem. W trakcie jednej z akcji, gdy jego jednostka została zaatakowana, Doss nie opuścił swoich towarzyszy. Przez kilka dni, często pod ostrzałem, przenosił rannych żołnierzy na krawędź urwiska i opuszczał ich na linie do bezpiecznego miejsca. W ten sposób udało mu się uratować 75 żołnierzy, za co później został uhonorowany Medalem Honoru. W trakcie walk granat roztrzaskał Dossowi nogę, a później został postrzelony w rękę przez snajpera. Mimo tych obrażeń, Doss kontynuował swoją misję ratunkową, odmawiając ewakuacji, dopóki nie upewnił się, że wszyscy ranni zostali bezpiecznie przetransportowani.
Odznaczenia i uznanie
Za swoje heroiczne czyny Desmond Doss został uhonorowany Medalem Honoru – najwyższym odznaczeniem wojskowym Stanów Zjednoczonych. Był pierwszym i jedynym pacyfistą, który otrzymał to wyróżnienie. Doss otrzymał wiele innych medali i odznaczeń, w tym Brązową Gwiazdę oraz Purpurowe Serce.
Jego postawa i dokonania zostały również upamiętnione w kulturze. W kwietniu 1946 roku na łamach „True Comics Issue” nr 48 został opublikowany komiks „Hero Without a Gun” (Bohater bez broni). W 1967 roku ukazała się książka The Unlikeliest Hero: The Story of Desmond T. Doss autorstwa Bootona Herndona (pol. Nietypowy Bohater, Wyd. Znaki Czasu 1991). W 2005 roku biografię Dossa wydała jego druga żona Frances M. Doss (Desmond Doss: Conscientious Objector, pol. Szeregowiec Doss, Wyd. Znaki Czasu 2016). Historia Dossa została przedstawiona także w filmie dokumentalnym Terry’ego Benedicta The Conscientious Objector z 2004 roku.W 2016 roku na ekrany wszedł film „Przełęcz ocalonych” (ang. „Hacksaw Ridge”) w reżyserii Mela Gibsona, który przybliżył jego historię szerokiej publiczności.
Okres powojenny
Po wojnie Desmond Doss powrócił do cywilnego życia, gdzie zmagał się z konsekwencjami odniesionych ran oraz gruźlicą, którą zaraził się podczas służby wojskowej. Mimo trudności zdrowotnych, Doss próbował pracować jako stolarza, a w końcu osiadł na małej farmie w Rising Fawn, w stanie Georgia. Do końca życia kontynuował swoją misję pomocy innym, angażując się w działalność charytatywną i edukacyjną.
Zmarł 23 marca 2006 roku. Bohater bez broni został pochowany z pełnymi honorami wojskowymi na Narodowym Cmentarzu w Chattanooga, w stanie Tennessee w obecności ponad 1000 osób. Desmond Doss jest wzorem męskiej odwagi i gotowości do poświęcenia dla innych motywowanego głębokim współczuciem. Jego niezłomna wierność sobie i swoim przekonaniom inspirowała i nadal inspiruje kolejne pokolenia.
Fot. http://history.amedd.army.mil/MOH/dossd.html (Office of Medical History, United States Army), Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=12648910