Bogusław Maria Aleksander Szul-Skjöldkrona w historii Polski zapisał się jako człowiek wielkiego talentu i odwagi. Był nie tylko dowódcą i patriotą walczącym o niepodległość, ale także wrażliwym poetą, którego twórczość ilustrowała dramat tamtych czasów.
Lata Młodości i Legiony Polskie
Bogusław Szul-Skjöldkrona wywodził się ze szwedzkiej rodziny z dawna osiadłej w Polsce. Przyszedł na świat 13 listopada 1895 w Lipinkach w szlacheckiej rodzinie inżyniera naftowego Ludwika i Róży z domu Grohss von Rosenburg. W 1913 roku zdał egzamin maturalny z odznaczeniem w c. k. Gimnazjum III w Krakowie. W 1914 roku ukończył kurs instruktorów skautingu. Rozpoczął również studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim.
10 sierpnia 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich, będących odpowiedzią na wezwanie Józefa Piłsudskiego. Jego wstąpienie do Legionów było wyrazem wiary w przyszłość wolnej Polski. Walczył w bitwach pod Rarańczą i Kostiuchnówką – momentach, które stały się symbolicznymi etapami dążenia Polski do niepodległości. Jego zaangażowanie i umiejętności dowódcze szybko zyskały uznanie. Był nie tylko odważnym żołnierzem, ale również liderem, który inspirował innych i zdobywał ich zaufanie. Szybko awansował, kolejno na: chorążego (18 października 1914 roku), podporucznika (11 listopada 1914 roku) i porucznika (1 lipca 1916 roku).
Kryzys przysięgowy zastał go w Krakowie. Przedostał się na tereny wschodnie, gdzie walczył w bitwie pod Kaniowem. 29 października 1918 roku został szefem sztabu Dowództwa Wojsk Polskich w północnej Rosji, które było częścią Armii Polskiej we Francji, a 10 grudnia 1918 roku objął dowództwo garnizonu Archangielsk.
Twórczość Literacka – Poezja Zrodzona z Wojny
Pomimo swojego wojskowego zaangażowania, Szul-Skjöldkrona był człowiekiem o niezwykle wrażliwej naturze. Poezja była dla niego sposobem na wyrażenie emocji, refleksji nad sensem życia i wojny, a także nad przyszłością Polski. Jego wiersze, pisane głównie w okopach i w przerwach między bitwami, oddają zarówno brutalność wojny, jak i tęsknotę za spokojem. Jego poezja była pełna patriotyzmu, ale również wyrażała osobistą perspektywę młodego człowieka, który nagle znalazł się w obliczu śmierci i zniszczenia.
Uchodził za najwybitniejszego twórcę tekstów piosenek II Brygady Legionów. Był też zbieraczem tekstów piosenek i przyśpiewek wojskowych. Opublikował je w 1919 w tomiku “Piosenki leguna tułacza” dedykowanym gen. Józefowi Hallerowi. W wierszu “Odwiedziny w Mołotkowie” opisał jedną z najkrwawszych bitew, jakie stoczyły Legiony Polskie.
Wojna Polsko-Bolszewicka 1920
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku państwo polskie stanęło przed nowym wyzwaniem – obroną dopiero co odzyskanej ojczyzny przed zagrożeniem ze Wschodu. Podczas wojny polsko-bolszewickiej Szul objął dowodzenie nad 52. Pułkiem Piechoty Strzelców Kresowych. Jednostka ta, stacjonująca na froncie wschodnim, była zaangażowana w intensywne walki, gdzie Bogusław wykazał się nie tylko męstwem, ale także strategicznym myśleniem i lojalnością wobec żołnierzy. Pod jego dowództwem Pułk odnosił sukcesy, przyczyniając się do odparcia bolszewickiej ofensywy. Za swoją postawę został odznaczony orderem Virtuti Militari.
Poległ 27 maja 1920 roku pod Czetwertynówką nad Bohem osobiście prowadząc kompanię do szturmu. W lipcu 1920 roku został zatwierdzony w stopniu podpułkownika.
Pierwotnie Szul został pochowany w Tulczynie, ale po ekshumacji w 1932 roku przewieziono jego szczątki na warszawskie cmentarz Powązki Wojskowe w Warszawie.
Jego życiorys opisał Karol Koźmiński w książce “Kamienie na szaniec”, wydanej w 1937 roku.
Fot. Quirini E., Librewski, S.: Ilustrowana kronika Legionów Polskich 1914-1918, Nakładem Głównej Księgarni Wojskowej, Warszawa 1936; s. 151, autor nieznany.
