W czerwcu, gdy obchodzimy Dzień Dziecka, warto wyróżnić mężczyznę, który w wyjątkowy sposób wspierał rozwój dzieci – emocjonalny, poznawczy i społeczny. Fred Rogers – amerykański twórca telewizyjny, edukator i duchowny – przez kilkadziesiąt lat prowadził jeden z najważniejszych programów dla dzieci w historii telewizji: Mister Rogers’ Neighborhood.
Początki: dzieciństwo i edukacja
Fred McFeely Rogers urodził się 20 marca 1928 roku w Latrobe, w stanie Pensylwania (USA). Z powodu problemów zdrowotnych – m.in. astmy – spędzał dużo czasu w samotności. W tym okresie rozwinął wrażliwość na emocje własne i innych oraz pasję do muzyki i rękodzieła. Jako dziecko dużo obserwował, słuchał, uczył się ciszy i uważności – dwóch wartości, które później uczyniły jego program telewizyjny wyjątkowym.
W 1951 roku ukończył studia muzyczne na Rollins College, a następnie studiował teologię w Pittsburgh Theological Seminary, gdzie w 1963 roku otrzymał święcenia duchowne. Już wtedy zaczął pracować w lokalnej telewizji edukacyjnej WQED, gdzie dostrzegł potencjał mediów jako narzędzia wspierającego rozwój dziecka. Jako wyświęcony duchowny, Fred Rogers nie pełnił funkcji pastora w parafii – jego posługą było docieranie do dzieci i ich rodzin za pośrednictwem telewizji. Regularnie stawiał się przed władzami kościelnymi, aby utrzymać ważność swoich święceń.
Telewizja jako przestrzeń wychowawcza
W 1968 roku rozpoczęto emisję programu Mister Rogers’ Neighborhood w ogólnokrajowej telewizji publicznej PBS. Rogers był jego gospodarzem, autorem scenariuszy, kompozytorem muzyki i narratorem. Program nadawany był do 2001 roku, liczył 895 odcinków, a jego wpływ sięgał milionów dzieci i rodzin w USA i na świecie.
Program wyróżniał się spokojnym tempem, prostą formą i bezpośrednim zwrotem do widza. Rogers witał się z dziećmi w każdym odcinku, zmieniał buty i zakładał sweter, tworząc atmosferę przewidywalności i bezpieczeństwa. W „dzielnicy” Rogersa poruszano tematy ważne i trudne – śmierć, rozwód, samotność, niepełnosprawność, wojna, rasizm, codzienne lęki dzieci. Zamiast gotowych odpowiedzi, oferował dzieciom przestrzeń do zrozumienia i przeżycia emocji.
„Dzieci rozwijają się w miłości. Dlatego tak ważne jest, by dorośli byli dla nich obecni, autentyczni i troskliwi.” – Fred Rogers
Rola dorosłych w rozwoju dzieci
Fred Rogers wierzył, że rola dorosłych w rozwoju dziecka jest fundamentalna – szczególnie wtedy, gdy towarzyszą dzieciom w codziennych przeżyciach, a nie tylko w momentach kryzysu. W programie wielokrotnie podkreślał znaczenie relacji z ojcami, dziadkami, wujkami czy nauczycielami – jako punktów odniesienia dla chłopców uczących się, jak rozpoznawać i wyrażać emocje, jak rozwiązywać konflikty i jak budować relacje z rówieśnikami.
Jednym z najbardziej symbolicznych odcinków była jego rozmowa z Jeffem Erlangerem – chłopcem poruszającym się na wózku inwalidzkim. Rogers nie tylko zaprosił chłopca do rozmowy, ale również śpiewał z nim piosenkę o tym, że „jest w porządku być sobą”. Nie mówił o Jeffie – mówił z nim. W ten sposób pokazał, że dorosły może być partnerem, nie tylko nauczycielem czy wychowawcą.
W innym odcinku, w czasie napięć rasowych w latach 60., Rogers zaprosił czarnoskórego aktora François Clemmonsa, grającego policjanta, by wspólnie zamoczyli nogi w małym basenie. Ten prosty gest był symboliczną lekcją równości i akceptacji – przedstawioną dzieciom bez patosu, w sposób codzienny, zrozumiały i nienachalny.
„Każdy z nas kiedyś był dzieckiem. I nadal mamy w sobie to dziecko – z jego potrzebami, lękami i marzeniami.” – Fred Rogers
Fred Rogers jako wzór dorosłości w działaniu
Rogers był znany z konsekwencji w swoich wartościach: spokoju, empatii, zaufania do dziecka i prostoty przekazu. Jego życie prywatne pozostawało zgodne z tym, co prezentował publicznie – był mężem, ojcem dwóch synów, osobą zaangażowaną w życie swojej wspólnoty.
W 1969 roku wystąpił przed Senatem USA, skutecznie broniąc finansowania telewizji publicznej. Jego przemówienie jest do dziś cytowane jako przykład siły rzeczowej, spokojnej argumentacji.
Otrzymał liczne nagrody:
- Prezydencki Medal Wolności (2002),
- Peabody Award za osiągnięcia w mediach edukacyjnych,
- cztery nagrody Emmy,
- ponad 40 doktoratów honoris causa.
„Najważniejsze, czego uczymy dzieci, to to, że są kochane i że ich uczucia mają znaczenie.” – Fred Rogers
Śmierć i dziedzictwo
Fred Rogers zakończył prowadzenie programu w 2001 roku. Zmarł 27 lutego 2003 roku w Pittsburghu na raka żołądka.
Zbudował jeden z najbardziej wpływowych programów edukacyjnych XX wieku, opierając go na prostym założeniu: dzieci potrzebują obecności dorosłych, którzy ich słuchają, rozumieją i towarzyszą im w codziennych sprawach. Jego praca pokazuje, że dorośli – szczególnie mężczyźni – mogą odegrać kluczową rolę w wychowaniu dzieci, ucząc ich nie tylko wiedzy, ale również relacji, odpowiedzialności i wrażliwości.
Fot. Fred Rogers, 1982 rok
