Pisaliśmy niedawno o relatywnie słabym dorobku medalowym polskich mężczyzn na ostatnich igrzyskach olimpijskich. Wiceprezes Polskiego Związku Lekkiej Atletyki Tomasz Majewski stawiał tezę, że piłka nożna wysysa chłopców z innych sportów. Korzystając z danych GUS dla 2022 roku, policzyłem, które sporty są najbardziej zmaskulinizowane i sfeminizowane, z naciskiem na młodzież.
Ogólnie w klubach ćwiczy 543 tys. chłopców i 246 tys. dziewcząt. Ponieważ niektórzy uprawiają kilka sportów, przekłada się to na odpowiednio 572 tys. i 269 tys. członków i członkiń klubów do lat 18. Wynika z tego, że nieco częściej dziewczęta uprawiają więcej niż jeden sport.
Skąd bierze się tak duża przewaga liczebna chłopców? Z piłki nożnej! Uprawia ją 299 tys. chłopców i 25 tys. dziewcząt. Tak więc o ile przewaga chłopców w liczbie członków klubów ogółem wynosi 304 tys., poza piłką nożną to już tylko 29 tys.
Poza paroma wyjątkami odsetek dziewcząt wśród ćwiczącej młodzieży jest większy niż odsetek dziewcząt i kobiet wśród wszystkich ćwiczących. To prawdopodobnie łączny wynik wypadania kobiet ze sportu i zmiany pokoleniowej – można przypuszczać, że w kolejnych pokoleniach sporty (również tradycyjnie męskie) będą względnie bardziej popularne wśród kobiet.
W jakich sportach dominują chłopcy? Wybrałem te, w których dziewcząt jest mniej niż 30%. Większość z nich nie zaskakuje – poza piłką nożną to sporty walki (judo, zapasy, kick-boxing, boks itd.), sporty kontaktowe (football amerykański, rugby), ale też związane z techniką sporty motorowe, lotnicze, modelarstwo, radioorientacja. Nieco bardziej zaskakujące mogą być różnice w kolarstwie, golfie czy w szachach, w których od dawna podejmowane są działania zachęcające dziewczęta.
A gdzie chłopców jest mało? Na wykresie pokazuję te sporty, w których chłopcy stanowią mniejszość ćwiczących do 18 roku życia. Dziewczyny dominują w cheerleadingu, tańcach, akrobatyce, gimnastyce, jeździectwie, akrobatyce… Chociaż sporty siłowe brzmią męsko, poza podnoszeniem ciężarów, składają się na nie fitness i kulturystyka. Może za to zaskakiwać przewaga dziewczyn w siatkówce (ponad 60%). Nieco więcej jest też dziewcząt w lekkiej atletyce.
Teza Tomasza Majewskiego wydaje się więc dobrze uzasadniona: chłopcy zdecydowanie dominują liczebnie w piłce nożnej, ale rzadziej uprawiają lekką atletykę. Wybory dziewcząt są znacznie bardziej różnorodne.
Trudno znaleźć proste uzasadnienie dla różnic między województwami. W zachodniopomorskim chłopcy stanowią niespełna 64% ćwiczących do lat 18, a w opolskim – ponad 73%. Nie ma prostej zależności między zamożnością lub geograficznym położeniem województwa a odsetkiem chłopców wśród sportowców.
